Η σχεση των νεφρων με την καρδια

Πράγματι η καρδιαγγειακή νόσος αποτελεί την πιο συχνή από τις χρόνιες μη μεταδοτικές νόσους, που έχουν μεγάλο μερίδιο στη συνολική θνησιμότητα, όντας υπεύθυνη για το περίπου 30% όλων των θανάτων σε όλο τον κόσμο. Το ποσοστό αυτό φαίνεται ότι μειώθηκε στις αναπτυγμένες χώρες, όχι όμως και στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Τι σχέση όμως θα μπορούσε να υπάρχει ανάμεσα στις λειτουργίες δύο μακρινών οργάνων, δηλαδή των νεφρών και της καρδιάς;

Αυτό που είναι γνωστό στο ευρύ κοινό είναι ότι υπάρχουν διάφοροι παραδοσιακοί παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, όπως είναι η ηλικία, η αρτηριακή υπέρταση, η υπερλιπιδαιμία, η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπερτροφία της αριστεράς κοιλίας, το κάπνισμα, η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας και υγιεινής διατροφής.

Οι μη παραδοσιακοί παράγοντες

Λιγότερο γνωστοί είναι οι μη παραδοσιακοί παράγοντες κινδύνου, στους οποίους περιλαμβάνονται η λευκωματουρία, η αναιμία, η διαταραχή του μεταβολισμού του ασβεστίου και του φωσφόρου, η ομοκυστεΐνη και άλλοι παράγοντες, οι οποίοι μαζί με τους προηγούμενους καθορίζουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.

Εδώ και αρκετό καιρό όμως έχει αναγνωριστεί ότι οι ασθενείς με τελικό στάδιο ΧΝΝ εμφανίζουν 20 με 30 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου, ενώ σε μικρότερο ασφαλώς ποσοστό φαίνεται να αφορά και ασθενείς με μικρού βαθμού ελάττωση της νεφρικής λειτουργίας, πολύ πριν δηλαδή από την εμφάνιση του τελικού σταδίου της νεφρικής ανεπάρκειας. Αυτό θα μπορούσε να αποδοθεί στη συχνή συνύπαρξη των παραπάνω προδιαθεσικών καρδιαγγειακών παραγόντων σε ασθενείς με ΧΝΝ. Αποδεικνύεται όμως ότι η παρουσία της ΧΝΝ αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων, όχι μόνο στα άτομα με αρτηριακή υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη και άλλους παράγοντες, αλλά και σε αυτούς που πάσχουν μόνο από ΧΝΝ. Δηλαδή η ύπαρξη και μόνο ΧΝΝ αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση καρδιακής βλάβης. Μάλιστα σε άτομα άνω των 55 ετών με μόνο ΧΝΝ, ο αυξημένος κίνδυνος για καρδιαγγειακά επεισόδια και θνησιμότητα είναι ισοδύναμος ή και υψηλότερος από τον κίνδυνο που έχουν ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη ή που έχουν περάσει έμφραγμα μυοκαρδίου.

Υπάρχει μια ανεξάρτητη συσχέτιση μεταξύ του βαθμού της νεφρικής λειτουργίας (σπειραματική διήθηση, GFR) και του κινδύνου θανάτου, καρδιαγγειακών εκδηλώσεων και νοσηλειών στο νοσοκομείο. Σε πρόσφατη μελέτη σε πληθυσμό υψηλού κινδύνου, φάνηκε ότι ο κίνδυνος καρδιακού θανάτου είναι αυξημένος 46% σε άτομα με GFR μεταξύ 60 και 90 ml/min και 131% σε άτομα με GFR μεταξύ 30 και 60 ml/min, ανεξάρτητα από τους παραδοσιακούς καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου, όπως ο διαβήτης και η υπέρταση. Μάλιστα το 40-75% των ασθενών με τελικό στάδιο ΧΝΝ που αρχίζουν αιμοκάθαρση έχουν ήδη καρδιολογικά προβλήματα.

Φαίνεται λοιπόν ότι υπάρχει μια σημαντική αλληλεπίδραση μεταξύ των νεφρών και της καρδιάς, ώστε οι ασθενείς με νεφρική πάθηση παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο να πάσχουν και από καρδιά και το αντίθετο. Οσο μάλιστα επιδεινώνεται προοδευτικά η νεφρική δυσλειτουργία τόσο αυξάνονται και οι βλάβες που προκαλούνται στην καρδιά και στα αγγεία, λόγω κυρίως αρτηριοσκληρωτικών και αθηρωματικών εκδηλώσεων, με αποτέλεσμα την αυξημένη εμφάνιση καρδιαγγειακών επεισοδίων.

Εδώ πρέπει να αναφέρουμε τη λευκωματουρία, που είναι σχεδόν πάντα ένας δείκτης της νεφρικής νόσου, ενώ συγχρόνως αποτελεί και προγνωστικό παράγοντα για τα επακόλουθα καρδιαγγειακά επεισόδια. Πρόσφατη μελέτη (PREVEND) έδειξε ότι ακόμη και στον γενικό πληθυσμό υπάρχει άμεση (γραμμική) σχέση μεταξύ της αποβολής πολύ μικρών ποσοτήτων λευκωματίνης στα ούρα (λευκωματινουρίας) και του κινδύνου καρδιαγγειακού θανάτου. Αυτό τονίζει την αξία του συνιστώμενου ελέγχου για την αναζήτηση της ΧΝΝ, με την ανίχνευση της μικρολευκωματινουρίας ή της λευκωματουρίας, παράγοντες που σχετίζονται με τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νοσηρότητας και θνητότητας. Ο κίνδυνος αυτός θα αυξηθεί περισσότερο από 6 φορές όταν η απέκκριση της λευκωματίνης στα ούρα θα ξεπεράσει τα 300 mg την ημέρα.

Στοχευόμενη παρέμβαση

Είναι όμως δυνατόν η πρόληψη της εκδήλωσης ΧΝΝ να αποτρέψει από την καρδιαγγειακή επιβάρυνση ή και να βελτιώσει μακροπρόθεσμα την καρδιαγγειακή υγεία;

Το πιο σημαντικό σημείο από κλινική άποψη είναι ότι υπάρχουν αρκετά δεδομένα που δείχνουν ότι η στοχευόμενη νεφρική παρέμβαση, με σκοπό την ελάττωση της λευκωματουρίας, μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξη της ΧΝΝ, μειώνοντας επίσης τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.

Στην κατεύθυνση αυτή σημαντική είναι η προσφορά των αντιυπερτασικών παραγόντων που ανήκουν στις κατηγορίες των αναστολέων του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης ή/και τους αναστολείς των υποδοχέων της αγγειοτενσίνης. Υπάρχουν αρκετές μελέτες που τεκμηριώνουν το όφελος από τη συνταγογράφηση αυτών των παραγόντων, στην επιβράδυνση της εξέλιξης της ΧΝΝ διαβητικής ή μη διαβητικής αιτίας, υποδεικνύοντας ότι η παρέμβαση που ελαττώνει την εξέλιξη της ΧΝΝ μπορεί να ελαττώσει επίσης την καρδιαγγειακή νόσο.

Πηγή: www.enet.gr

tags: καρδιά και αιμοκάθαρση, αιμοκάθαρση θεσσαλονίκης, κέντρο αποκατάστασης, νεφρολογικές κλινικές